عزت نفس ساختگی، دشمن سعادت ما و فرزندانمان

«ایگو» چیست؟ از نگاه رایان هالیدی ایگو همان تکبر و خود-محوری است؛ باوری ناسالم است در خصوص مهم بودن خودمان. چیزی است که ما را به سمت خود-پرستی سوق می‌دهد. آیا بد است؟ به نظرم بله.

به بچه‌هایمان اینجور القا می‌کنیم که خاص هستند، مهم هستند، و تلاش می‌کنیم که عزت نفس را به آن‌ها تزریق کنیم. خیلی از این بچه‌ها، اکنون که بزرگ شده‌اند با این توهم زندگی می‌کنند که خیلی خاص و مهم هستند و حتما در آینده موفقیت‌های عظیمی را کسب می‌کنند. آیا این بد است؟ باز هم به نظرم بله؛ چرا که کمی زیاده‌روی کرده‌ایم.

وقتی شروع به حرکت می‌کنیم، انگیزه و باور به توانستن، می‌تواند محرک خوبی باشد اما در دل مسیر، وقتی با واقعیت روبرو می‌شویم، اگر تنها توشه‌ی راهمان همین‌ها باشد، و هیچ تصوری از واقعیت نداشته باشیم، زمین می‌خوریم و وقتی زمین خوردیم، امیدمان را از دست می‌دهیم. مهم‌ترین قسمت «امید» است. چرا؟ چون همه زمین می‌خورند ولی آن‌هایی دوباره بلند می‌شوند که امید دارند و کمی هم از واقعیت را در کوله‌پشتی قرار داده‌اند.

اگر کسی به خاطر عملکرد خوب، اعتماد به نفس و عزت نفس پیدا کند، آن را «کسب» کرده است، اما اگر قبل از اینکه کسی راه بیفتد، او را با بلوف‌های نامعتبر و پوچ شارژ کنیم، بعد از زمین خوردن بلند نمی‌شود چون بر چیز پوچی تکیه زده است. حالا اگر از ابتدا بداند که «مثل «دیگران» مایه آن کار را ندارد،» «خیلی خاص نیست» و «بایستی تلاش کند و در دل مسیر زمین بخورد یاد بگیرد» چه؟ قضیه به کل تغییر می‌کند.

توینج، مثال جالبی می‌زند. او اشاره می‌کند که پر کردن خودمان یا بچه‌هایمان با عزت نفس ساختگی، مثل بستن دُرشکه در جلوی اسب است.

تزریق عزت نفس ساختگی، که رویکرد بسیاری از والدین امروزی به شمار می‌رود، بچه‌هایی خود-محور را می‌سازد. از آن نوعی که رایان هالیدی، آن را دشمن اصلی هر شخص می‌داند. این موضوع، در دهه سوم و چهارم زندگی شخص، با توجه به ناامیدی‌های پی‌در‌پی، نسبت به بلوف‌هایی که باور کرده بوده است، شخص را در معرض بیماری‌های روانی مثل افسردگی قرار می‌دهد.

مطالعات نشان داده که این عزت نفس ساختگی، در موفقیت شخص تقریبا هیچ نقشی را ایفا نمی‌کند. به عبارت خیلی ساده‌تر، ضررش به سودش می‌چربد.

باور به توانستن، محرک خوبی برای راه افتادن است، ولی سیر در توهمات، به دور از واقعیت، دستورپخت غذایی مهلک است که نهایتش نارضایتی‌مان را از زندگی در پی دارد.