مغز ابله | 3 | کنترل مغز | مغز خزنده

مغز ما چطور به امعاء و احشاء ما سر و سامان می‌دهد و چطور گند کارها را در می‌آورد؟ مغز خزنده؟! بگذارید کم ریز شویم.

میلیون‌ها سال پیش وقتی ماهی کوچک ما پا به خشکی گذاشت، توانایی فکر کردن، مثل آنچه ما امروزه انجام می‌دهیم را نداشت. با خودش نگفت که «چرا برم به خشکی؟»، «من که اینجا نمی‌تونم نفس بکشم»، «پاهام کو؟ اصلا مگه تا حالا پا داشتم؟ پا چی‌چی است؟». مغز ما، که اگه اون ماهی هم یکی از اجداد خودمون بدونیم، تا این اواخر یک هدف را داشت: بدن ما را به هر طریقی برای بقاء زنده نگه دارد!

مکانسیم ابتدایی مغز ما، جایی نرفته و فقط مقداری اضافات به آن الحاق شده است و این اضافات اصلا باعث از بین رفتن آن‌ها نشده. مثلا شما با خیال راحت روی لبه‌ی یک صخره پیاده‌روی نمی‌کنید، یا اینکه فراموش کنید که غذا بخورید تا سقط شوید. بخش‌های حیاتی مغز که مسئول زنده نگه‌داشتن شما می‌باشند هنوز هم با جدیت به کارشان ادامه می‌دهند.

همانگونه که بدن برای فعالیت درست، به مغز نیاز دارد، مغز نیز به بدن ما برای تامین مایحتاجش نیاز دارد. قبول ندارید؟ فردا یک زنبیل به دست مغزتان بدهید برود شیر و ماست و پنیر و چند تا نان بخرد. از طرفی مغز هم کنترل فعالیت‌های بدن را زیر نظر دارد تا همه‌چیز به خوبی و خوش بگذرد. هرچند همیشه هم همه‌چیز به خوبی و خوشی نیست! بگذریم. واقعا در هم‌تنیدگی مغز و بدن بیش از این حرف‌هاست ولی خب می‌خواهم یک تصویر کلی از فعالیت‌های متقابل این دو را داشته باشید.

به همین خاطر است که قسمت زیادی از مغز ما مسئول تعمیر و نگه‌داری و حفاظت از بدن می‌شود. معده را کنترل می‌کند، می‌گوید لامصب نفس بکش، فرمان تالاپ تالاپ به قلب می‌دهد و غیره. قسمت‌هایی که این بخش‌های حیاتی و پایه‌ای بدن ما را کنترل می‌کنند با اسم مغز “خزنده” شناخته می‌شوند (ساقه‌ی مغز و مخچه). چرا خزنده؟ چون که از زمان خزندگی با ما همراه بوده‌اند (ما پستاندارها بازیگر متاخری برای صحنه‌ی زمین به حساب می‌آییم). در تصویر زیر به Brainstem و Cerebellum دقت کنید. با این وضع گرانیِ هاست، خیلی خاطرخواهتان هستم که عکس می‌گذارم!

رد پای بقیه قابلیت‌های ما انسان‌های مدرن مثل خودآگاهی،‌ توجه، تصویر سازی ذهنی و درک، و همینطور منطق در بخش جدیدتر مغز که به آن نئوکورتکس می‌گویند قابل مشاهده است. البته نه ایکه کلا ادراک ما در نئوکورتکس جا خوش کرده باشد. این مسائل واقعا خیلی پیچیده‌تر از این حرف‌هاست ولی خب حالا یک تصویر کلی دارید که این قابلیت‌ها بیشتر زیر سر چه قسمتی از مغز است.

خسته شدید؟ من هم خسته شدم! ادامه برای فردا اگر نئوکورتکسم یاری کند!