چرا و چگونه سحرخیز شویم؟

اول از همه از خودتان بپرسید که چرا بایستی سحرخیز شوید؟ آیا زندگی شما به تغییر احتیاج دارد؟ سحرخیز شدن می‌تواند بازدهیِ کاری شما را افزایش دهد، و حس مفید بودن را القا کند؛ ولی با این حال با خودتان کنار بیایید که آیا تحمل ساخت یک عادتِ خوب، به پاداشی که از آن می‌گیرید، می‌ارزد یا نه. پاسخِ این سوال برای تک‌تک ما متفاوت است. اگر خودتان را متقاعد کردید که «بد نیست امتحانش کنم!» شما را به خواندن ادامه‌ی این مقاله دعوت می‌کنم.

یک برنامه‌ی سحرگاهیِ معمول

دیشب تصمیم گرفتید و امروز اولین روزی‌ست که می‌خواهید، طبق برنامه، زود بیدار شوید. هوا هنوز تاریک است و صدای ساعتِ کوک‌شده از خواب نازنین بیدارتان می‌کند. هنوز خواب‌آلود هستید و با خودتان می‌گویید بد نیست که کمی در تلگرام چرخ بزنید یا ایمیل‌هایتان را چک کنید و اعلان‌هایی که از دیشب روی صفحه‌ی موبایل صف کشده‌اند را سر و سامان بدهید.این‌ها همان کارهایی که در لحظه، ما را سرخوش می‌کنند، ولی با پرداختن به آن‌ها، در نهایت حسِ بی‌خاصیت بودن بر وجودمان غالب می‌شود.

از بدِ ماجرا، برنامه‌های موبایلتان به صورتی طراحی شده‌اند که شما را اسیر استفاده از خودشان کنند. فکر می‌کنید که فقط ده دقیقه زمان صرف مطالعه‌ی مطالبِ کانال‌های تلگرام و حرف‌های داخل گروه می‌کنید، ولی در عمل آنقدر گرفتار می‌شوید که روزتان و ساعت‌های مفیدتان برای هیچ از دست می‌رود.

به خودتان که آمدید، تازه می‌فهمید ای کاش به جای بیدار شدن، می‌خوابیدید و حداقل از مزایای یک خواب خوب بهره می‌بردید.

مزیت سحرخیزی

سکوت اولِ صبح و آرامش آن اغوا کننده است و بدون تردید یکی از بهترین زمان‌ها برای انجام کارِ پربازده به شمار می‌رود، ولی با احتمال زیاد شما اسیر حلقه‌ی نامیمونی خواهید شد که شرح آن رفت.

شاید راه‌حلی که برای همه جواب دهد، در دسترسمان نباشد، ولی با دادن سرنخ‌هایی سعی می‌کنم قالبی ارائه کنم تا اگر خواستید، برنامه‌یتان را براساس آن بسازید. آزمون و خطاست؛ یا جواب می‌دهد یا نمی‌دهد! اگر جواب بدهد، از این حلقه بیرون رفته و سر کارهایی خواهید نشست که واقعا ارزشِ آن زمانِ طلایی را دارد. اگر جواب نداد، سعی کنید با تغییر در آن، نسخه‌ی مختص خودتان را بپیچید.

نور، صبحانه، و انجام کار

به محضی که بیدار می‌شوم، تمام چراغ‌های اتاقم را روشن می‌کنم و لیوان آب بزرگی را سَر می‌کِشم که از دیشب مهیا کرده بودم. به طبیعتمان هم که نگاه کنید، نور مساوی‌ست با بیداری و تاریکی برابر با خواب است. این موضوع کمک می‌کند تا کم‌کم بیدار و سرحال شوم. کار بعدی مرتب‌کردن رختخواب است. ویلیام مک‌رِیْوِن نقل به مضمون می‌گوید مرتب کردن رختخواب در اول صبح به شما «حس انجام یک کار مفید» را می‌دهد، و همین عامل می‌تواند محرکی برای یک روز پربازده باشد.

اولِ صبح موبایل برای من حرام است؛ یعنی خودم آن را حرام کرده‌ام؛ پس، بعد از مرتب کردن رختخواب، یک راست به سراغ آشپزخانه می‌روم و سعی می‌کنم در عرض پانزده تا بیست دقیقه صبحانه‌ای مقوی آماده کرده و بخورم.

بعد از آن به اتاق کارم برمی‌گردم. مطمئنا موبایل، و اعلان‌هایی که احتمالا از دیشب تلنبار شده، در این لحظات دلرباتر از همیشه‌اند با این حال آن را در حالت «سکوت» قرار داده‌ام که حتی به ناخودآگاه خود بفهمانم قرار نیست در بین کارها موبایل تداخلی را ایجاد کند.

کارهایی که قرار است در این زمانِ ساکت و آرام انجام دهیم، بسته به زندگی هر کداممان، می‌تواند متفاوت باشد. برای اینکه سرنخی به شما بدهم می‌توانم چند نمونه را مثال بزنم:

• ورزش کردن؛
• کتاب‌خواندن؛
• مدیتیشن؛
• انجام یک پروژه‌ی کاری.

انجام کار

پیش‌تر در ایلولا و دوره‌ی یادگیری از اهمیت آماده کردن برنامه در شب قبل صبحت کرده بودیم. شب قبل، برنامه بریزید که قرار است فردا صبح چه کار مفیدی انجام دهید. به این صورت مغز شما آمادگی پرداختن به آن را پیدا می‌کند؛ بدون اینکه درگیر حواس‌پرت‌کن‌ها شوید. سعی کنید که در آخر هفته یک برنامه‌ی هفتگی، و هر شب یک برنامه‌ی روزانه برای فردا آماده کنید. برنامه‌ی هفتگی بهتر است که کلی‌تر و برنامه‌ی روزانه با جزئیات باشد.

به این صورت وقتی بیدار می‌شوید، دلیلی برای آن دارید؛ همین موضوع کمک می‌کند که سر کاری که باید، بنشینید و با عقب‌انداختن‌کارها مقابله کنید.

شب قبل

میزان ساعاتِ خواب هر شخص منحصر به خود اوست؛ سعی کنید این مقدار را کشف کنید و ببینید بدنتان به طور معمول به چه مقدار خواب برای عملکرد خوب نیاز دارد. البته احتمال اینکه از فصل تا فصل این میزان تغییر کند نیز وجود دارد. اکنون که عدد دقیق را به دست آوردید، از ساعتی که قرار است بیدار شوید کسر کنید و به موقع به رختخواب بروید.

برنامه را هم که پیش‌تر آماده کرده‌اید و می‌دانید که قرار است فردا صبح چه کاری انجام دهید، پس با ذهن آرام‌تر، راحت‌تر به خواب خواهید رفت.

از نور آبی، الکل، کافئین و هر چیزی که می‌تواند خواب شما را مختل یا بی‌کیفیت کند پرهیز کنید. خوابِ خوب لازمه‌ی زندگیِ یک انسان پربازده است.

عادت سحرخیز بودن؛ یک رسم و آیین

حالا نوبت ساخت یک رسم برای بیدار شدن زودهنگام و انجام کار مفید است. هال الراد در کتاب The Miracle Morning از ساخت یک رسم جالب برای هر روز صبح صحبت می‌کند. بعد از خواندن کتابش و انجام آیینی که آموزش داده بود، با وجود اینکه تغییر محسوسی در خستگی از کار روزانه در من بوجود نیامد، بازدهی من خیلی بالاتر رفت. دلیل اینکه توانستم به برنامه‌ی هال پایبند بمانم، روش جالب او برای ساختن یک عادت بوسیله رسم و آیین بود.

شما هم می‌توانید یک آیین صبحگاهی برای خودتان دست و پا کنید. مثلا ساعت پنج صبح بیدار شوید و یک لیوان آب سر بکشید. برای اینکه فضا هم عرفانی شود کمی صداهای سرخ‌پوستی از خودتان در بیاورید. بعد به سراغ مدیتیشن بروید و سپس یک نرمش ده دقیقه‌ای. در نهایت هم مشغول همان کاری شوید که برنامه‌اش را شب قبل ریخته‌اید.