تد، علم و نگاه مغرضانه ما

احتمالا اکثر ما، وقتی یک ویدیو از تد روی یوتیوب قرار می‌گیرد و آن را مشاهده می‌کنیم به صورت پیش‌فرض، اطلاعاتش را موثق می‌دانیم. به هر حال به این راحتی‌ها از فیلترهای مختلف عبور نمی‌کند تا به استیجِ تد برسد.

پادکست

من برای چند سال، و بارها هر کدام از برنامه‌های Ted Radio Hour را گوش می‌کردم و می‌کنم و هنوز طرفدار آن هستم. اما چقدر می‌توانیم به اطلاعات ارائه شده از طریق کانال تد اتکا کنیم؟ آیا باید کلا وقتی صحبت تد و در کل آزمایش‌های علمی می‌شود چشمانمان را ببندیم و بپذیریم؟ به هر حال آزمایش آن را ثابت کرده است.

من فکر می‌کنم که بهتر است کمی از سرعت خود بکاهیم. نگاه غرض‌ورزانه، و برداشت دلبخواهی با توجه به تعداد بیشمار مطالعات علمی، با کمی چرب‌زبانی می‌تواند ما را به کل گمراه کند.

به عنوان یک نمونه، اثر کشو. اثر کشو، به بیان ساده، عبارت است از نادیده گرفتن آزمایش‌هایی که فرضیه اولیه را نه رد می‌کند و نه نتیجه را تایید می‌کند. اگر نتیجه در شرایط دیگر تکرار نشود، به جای پرت کردن آن مطالعه در کشو، باید دلیل را جویا شویم اما مرضِ ارائه‌ی چیزی نو و متعاقب آن مرضِ در معرض دید و توجه بودن، مرضی عمیقی در انسان است که همه ما از آن رنج می‌بریم، حتی اگر مثل من از مرکز توجه بودن فراری باشید باز هم خیال‌پردازی برای موفق شدن و مورد تحسین دیگران قرار گرفتن، روی سِن رفتن و این جور چیزها مدام سر و کله‌اش پیدا می‌شود. این همان ایگویی است که رایان هالیدی می‌گوید دشمن آدمیزاد است و حالا تنها منبع موثق ما انسان‌ها را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. برای اینکه بتوانیم فرضیه‌مان را تایید کنیم، با تکیه بر آن مطالعاتی که اثر مورد نظر ما را در نتیجه تکرار کرده‌اند و نادیده گرفتن بقیه، نتیجه‌گیری کرده و زودتر از رقیب آن را ارائه می‌کنیم.

به هر حال دوره داروین گذشته است. دوره‌ای که یک دانشمند برای کامل‌تر شدن فرضیه‌اش ده سال بدون هیچ سر و صدایی روی پروژه‌اش کار می‌کرد.

ایده‌های نو برای انسان جذاب هستند و می‌توانند راهی برای کشفیات بیشتر و پیشرفتی سریع‌تر باشند. از طرفی چیزی که جلب توجه می‌کند، می‌تواند منبعی برای کسب درآمد، شهرت، یا قدرت باشد. خواه ناخواه تد هم وارد این بازی شده است. به طور کلی، تد یک رخداد میمون است اما آن هم تحت تاثیر رسانه، برای اول و جذاب بودن، عجله می‌کند. البته اشتباه نشود، در دنیای رقابتی این روزها، شهرت، قدرت و توجه، به سرعت هم نیاز دارند. اگر تد اِیمی کادی را به روی صحنه نیاورد، رقیب می‌آورد، جلب توجه می‌کند و بلیط‌های چند هزار دلاری را رقیب می‌فروشد.

ولی چرا ایمی کادی را مثال زدم؟ ایمی کادی در سال ۲۰۱۲ در نطقی در تد ادعای بزرگی کرد. او گفت تغییر وضعیت و حالت‌های جسمی می‌تواند به تغییر احساس قدرت و تغییر در بالانس هورمون‌هایی مثل تستسترون و کورتیزول منجر شود. نطق او بسیار محبوب شد و میلیون‌ها بازدیدکننده را به خود جلب کرد. همین محبوب شدن باعث شد که به سیبلی برای منتقدان بدل شود. بعدها مشخص شد، ادعایی که برچسب علمی‌بودن روی آن خورده، روی صحنه تد رفته و میلیون‌ها بازدیدکننده به خود جلب کرده یک سری استانداردهای اولیه را هم طی نکرده است. درست است که ایمی کادی در سال ۲۰۱۷ پاسخ منتقدان را، حداقل در خصوص احساس قدرت، با تایید شدن تست p-curve داد اما سوال اصلی این است که چرا قبل از این تست به روی صحنه رفت و آنقدر محبوبیت پیدا کرد؟

به عنوان یک نمونه دیگر، شخصی روی استیج تد-اکس می‌خواهد نشان دهد که آیا هیپنوتیزم واقعی است یا خیر. همه چیز به ظاهر خوب است تا به خنده‌های دختری که به ظاهر هیپنوتیزم شده در دقیقه ۱۸:۵۰ می‌رسیم. خنده‌هایی که خبر از یک نمایش ساختگی می‌دهد.

خب این تد-اکس است که جدای از تد و به صورت مستقل میزبانی می‌شود. اما نظرتان در خصوص رخدادی در خود تد چیست؟ مجری در دقیقه ۱۰:۴۰ به وضوح با پا به شخص سیگنال می‌دهد تا دستش را بالا بیاورد. خب مشخص است که همه چیز از پیش برنامه‌ریزی شده است.

ولی من این‌ها را نگفتم که تد یا خدایی نکرده علم و روش علمی را زیر سوال ببرم. درست است که علم هم تحت تاثیر رسانه و سوگیری‌های ذهنی ما انسان‌ها، گاهی گمراه‌کننده می‌شود – به هر حال مجریِ آن، ما انسان‌های مغرض با سوگیری‌های فراوان روانی هستیم – اما بهترین ابزاری که بشر، امروز برای شناخت جهان و پیشرفت در دست دارد، علم است. چرچیل چیزی شبیه به این مورد را در خصوص دموکراسی گفته:

دموکراسی بدترین نوع حکومت است – باستثنای انواع دیگری که گاه و بی‌گاه تجربه شده‌اند.

امروز، علم بهترین راه برای شناخت جهان است و اطمینان دارم که این راه، به مرور بهتر و دقیق‌تر خواهد شد. برایان نوسِک سرپرست Center for Open Science می‌گوید:

علم در خصوص همه چیز اشتباه می‌کند اما بیشتر از هر چیز دیگری می‌توانید به آن اطمینان کنید.

من اصلا در جایگاهی نیستم که بخواهم آن را زیر سوال ببرم، بلکه حرف من این است که در پذیرش ادعاها، به خصوص آن‌هایی که در مرکز توجه قرار گرفته‌اند، کمی صبور باشید.